De huid van je paard, het lijkt zo gewoon want ieder paard is er in het bezit van. Maar de huid is echt een waanzinnig orgaan, waar we niet altijd bij stil staan. Het is het grootste orgaan en is de eerste en zeer belangrijke bescherming voor jouw paard tegen invloeden van buitenaf. Er is geen betere jas, zelfs het beste merk jas van de mens kan niet tippen aan de veelzijdigheid van de huid. 

De huid van jouw paard biedt bescherming tegen beschadigingen van buitenaf, de temperatuur maar heeft ook als belangrijke functie om ziekteverwekkers buiten te houden. De huid zit vol met cellen en “voelsprieten” die zelfs de kleinste aanrakingen opmerken. Zelfs een vlieg die landt op de haren wordt waargenomen. We vertellen je graag meer over dit bijzondere orgaan.

Er bestaan veel verschillende soorten paardenrassen en types. Daarmee verschillen ook de huidtypes. Een pony en koudbloed heeft een wat dikkere huid dan een warmbloedpaard. Dat zie je ook weleens terug in de mate waarop deze paarden reageren, als ze door een insect gestoken worden.

De huid en vacht van een paard vertelt je veel over zijn gezondheid. Ze zeggen weleens de huid weerspiegelt de gezondheid. Als een paard ergens last van heeft zie je dat vaak ook terug in de vacht. Een paard in optimale gezondheid heeft een elastische, gladde huid en een glanzende vacht. 

De huid geeft ook een goed signaal aan de gezondheidstoestand van je paard en wellicht heb je de dierenarts weleens de huid tussen twee vingers zien nemen, terwijl hij er licht in knijpt. De huid moet direct terugveren, als de huid blijft staan is dit een teken van mogelijke uitdroging.

De huid zorgt ook in combinatie met zonlicht voor de aanmaak van Vitamine D. Vitamine D speelt een belangrijke rol in de algehele gezondheid en in de opname van Calcium. Calcium speelt weer een belangrijke rol voor onder andere de gewrichten.

Paarden plegen zelf veel aan het onderhoud van hun huid. Ze groomen elkaar, buiten dat dit een sociaal aspect is om de onderlinge band met soortgenoten te versterken, heeft het nog een andere functie. Het stimuleert de vernieuwing van de huid en helpt ze van losse haren of jeuk af. Ze gebruiken ook graag bomen, muren of andere voorwerpen om zelf tegenaan te schuren om dezelfde reden.

Het rollen is ook een vorm van onderhoud aan de huid. Bijvoorbeeld om een laagje modder of zand toe te voegen als afwering van insecten, of om de poriën van de huid te onderhouden. 
Paarden hebben van nature een vetlaag in de huid. Zeker als je paard veel buiten staat in de winter is het belangrijk om zuinig te zijn op deze laag. Het beschermt je paard tegen weersinvloeden in koude en/of vochtige omstandigheden. Als je paard veel buiten staat in de winter kun je dit laagje beter niet wegpoetsen of wassen. 

Naast het natuurlijke en eigen onderhoud van de huid door het paard zelf, kun je de huid barrière van binnenuit ondersteunen met een supplement. Er zijn veel verschillende supplementen verkrijgbaar ter ondersteuning van de huid en vacht. Omega-vetzuren staan bekend om de positieve werking op de huid en vacht. Kies bij voorkeur voor een supplement die een combinatie bevat van omega 3-6 en 9 vetzuren, omdat deze in werking elkaar aanvullen. Als je meer wilt weten over de specifieke werking van de vetzuren lees dan het artikel: Omega-3-6-9 olie voor een glanzende vacht bij je paard.

De huid is niet één dik orgaan maar is opgebouwd uit verschillende lagen. Deze huidlagen hebben op hun beurt weer andere functies. De huid bestaat uit 3 lagen:

• Opperhuid (epidermis)
• Lederhuid (dermis)
• Onderhuid (hypodermis)

De opperhuid is bovenste huidlaag en biedt de eerste bescherming tegen invloeden van buitenaf. De opperhuid bevat geen bloedvaten, maar zit wel vol met diverse nuttige stoffen met ieder een eigen functie:

• Collageen: Dit zorgt voor de soepelheid van de huid
• Elastine: Dit zorgt ervoor dat de huid na uitrekken of indrukken weer terugveert
• Keratine: Maakt de huid wat stugger en is waterafstotend
• Melanine: Zorgt voor het pigment (de kleur) van de huid en biedt bescherming tegen UV

Ook bevat de opperhuid zintuigen (receptoren) die signalen versturen naar de hersenen. Dit wordt in dit artikel toegelicht in de alinea: Zintuigen in de huid.

De opperhuid zelf bevat ook weer verschillende lagen. De buitenste laag van de opperhuid is wat stugger, dit is de hoornlaag die eigenlijk uit dode huidcellen bestaat. Deze laag slijt af. Dit is eigenlijk niet zichtbaar, tenzij het proces ineens versneld wordt. Bijvoorbeeld als de huid verband is geweest door de zon (gebeurt soms bij de neus van het paard), dan zie je de vernieuwing als vervellen. De huid wordt dus onder normale omstandigheden heel geleidelijk vernieuwd met cellen uit de tweede huidlaag, de lederhuid. 
 

De lederhuid zorgt dus steeds voor aanlevering van nieuwe cellen voor de opperhuid. De lederhuid heeft een vezelige structuur en draagt daardoor bij aan de sterke eigenschappen van de huid. 

In de lederhuid zitten veel bloedvaten, maar ook diverse klieren en zenuwuiteinden. Deze zenuwuiteinden zijn het waarschuwingsmechanisme om ons te beschermen. Want zij nemen de prikkels van buitenaf waar en waarschuwen voor beschadigingen door een pijnsignaal naar de hersenen te sturen. Maar ook de fijne aanrakingen worden door de zenuwen waargenomen. 

De bloedvaten in de lederhuid zijn belangrijk voor het regelen van de lichaamstemperatuur. Bij kou vernauwen de bloedvaatjes zich en bij warmte zetten ze juist uit om de warmte af te geven. In de lederhuid zitten ook de zweetklieren die inschakelen als de lichaamstemperatuur oploopt.

De laatste deel van de huid, de onderhuid, wordt ook wel de vetlaag genoemd. Ondanks de naam moet je dit zeker niet onderschatten. Hier wordt namelijk energie opgeslagen en heeft een belangrijke isolatie functie. Het helpt dus bij het behouden van een goede lichaamstemperatuur wat van groot belang is voor het functioneren van de rest van het lichaam.

De huid van jouw paard zit vol met zintuigen. Ook wij mensen hebben allerlei receptoren in de huid. Receptoren merken omstandigheden op en zorgen voor een signaal naar de hersenen. Er zijn onder andere receptoren voor aanraking, druk, temperatuur, trillingen en pijn. Om je een indruk te geven van de veelzijdigheid hiervan staan hieronder enkele receptoren uitgewerkt.

• Lichaampjes van Meissner: Hebben een functie voor de tast en zijn verantwoordelijk voor het waarnemen lichte aanrakingen en druk. Ze komen voor op gevoelige lichaamsdelen zoals de lippen, oogleden en geslachtsorganen
• Vrije zenuwuiteinden: Deze receptoren reageren alleen als er een bepaalde druk te hoog wordt, dat geeft dan een signaal af naar de hersenen waardoor vervolgens pijn wordt ervaren. Ze activeren bij een overmaat aan bijvoorbeeld druk, koude en warmte
• Lichaampjes van Pacini: Deze receptoren zijn gevoelig voor druk en trillingen. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat bij bepaalde muziektonen we trillingen in ons lichaam kunnen voelen

Er zijn nog tal van andere receptoren actief in de huid met elk een andere functie. Het is soms vrij technisch maar heel interessant om eens verder naar te zoeken op internet.

Helaas kunnen paarden ook last krijgen van huidaandoeningen. Deze aandoeningen kunnen we verdelen in besmettelijk en niet besmettelijk. 

Besmettelijke aandoeningen kunnen zich verspreiden in de stal naar andere paarden. Dat hoeft niet met direct contact te zijn tussen de paarden maar denk ook vooral aan voorwerpen als borstels, dekjes, peesbeschermers of tijdelijk in een stal staan waar het besmettelijke paard eerder stond. 

Deze besmettelijke huidaandoeningen steken vaak de kop op bij een verminderde weerstand. Hierbij kun je denken aan schimmel, maar ook parasieten zoals mijten en luizen. 

De weerstand goed ondersteunen met juiste huisvesting en rantsoen is belangrijk. Ook kan de barrièrefunctie van de huid ondersteunt worden met PrimeVal Omega 3-6-9. 

Niet besmettelijke aandoeningen kunnen een heel gevarieerde oorzaak hebben. Dit kan uiteenlopen van allergische reacties (bulten, roodkleurig en wondjes aan de huid) tot hormonale aandoeningen zoals Cushing.

Als je paard een huidaandoening heeft is het verstandig eerst een dierenarts te raadplegen en die vast te laten stellen wat de oorzaak is. Daarna kun je aan de slag met een stappenplan om je paard zo goed mogelijk te ondersteunen. 

Je ziet; de huid is een zeer veelzijdig en bijzonder orgaan. Goed om af een toe eens bij stil te staan en de huid optimaal te ondersteunen.